Elektrisch rijden wordt in de toekomst de norm voor het autoverkeer. Momenteel vindt er een transitie plaats via hybride auto’s, maar dat is slechts een eerste stap in de richting van een volledig elektrisch wagenpark. In deze blogpost gaan we dieper in op de belangrijkste uitdagingen van het rijden met een elektrische wagen.
Uitdaging 1: De transitie naar een volledig elektrisch wagenpark in België
Elektrische voertuigen worden doorgaans opgesplitst in volledig elektrische voertuigen en plug-in hybrides. Volgens cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau, waren er in België van de iets meer dan 6 miljoen personenwagens in 2023 ongeveer 680.000 elektrische voertuigen: bijna 140.000 volledig elektrische voertuigen en grosso modo 540.000 plug-in hybrides (laatste update op 1 augustus 2023). Dat komt neer op 11% van het totale aantal personenwagens.
In het volledige jaar 2023 werden er volgens de sectorfederatie Febiac 230.710 nieuwe elektrische personenwagens geregistreerd, waarvan:
- 93.428 volledig elektrische voertuigen (waardoor het totale aantal verdubbelde ten opzichte van 2022)
- 137.282 plug-in hybrides (een toename met 5% tegenover het aantal nieuwe hybrides het jaar voordien)
Opvallend is dat er dubbel zoveel volledig elektrische wagens als dieselwagens werden ingeschreven.
Bijna 90% van de nieuwe elektrische wagens in 2023 is een bedrijfswagen. Na 2026 zullen in België enkel volledig elektrische bedrijfswagens nog 100% fiscaal aftrekbaar zijn. Bedrijfswagens die broeikasgassen uitstoten, komen vanaf die datum niet meer in aanmerking voor fiscale voordelen of een kostenaftrek van het woon-werkverkeer.
Uitdaging 2: veranderende wetgeving voor elektrische auto’s
In de politieke besluitvorming kunnen we een duidelijke trend vaststellen: de verschillende overheden in België en Europa evolueren naar een autoverkeer dat volledig elektrisch is. Op Europees niveau werd er beslist dat er vanaf 2035 geen nieuwe diesel- of benzinewagens meer verkocht mogen worden. Een volledige ban van de fossiele brandstofmotoren voor nieuwe wagens dus.
In Vlaanderen wil de regering dat alle nieuwe personenwagens of bestelwagens vanaf 2029 elektrisch zijn. Om de vergroening van het wagenpark in Vlaanderen te versnellen keert de Vlaamse overheid 2024 een premie uit voor de aanschaf van een volledig elektrische auto (of zero-emissievoertuig). De prijs van een elektrische auto is immers nog steeds behoorlijk hoog en daarom is de aankoop ervan een uitdaging voor vele huishoudens. De premie geldt enkel voor particulieren, vzw’s en deelautobedrijven.
Dit zijn bijvoorbeeld de bedragen van de premie voor een particulier bij de aankoop van een elektrische wagen in Vlaanderen:
- 5 000 euro voor een nieuwe wagen (met een aankoopprijs van maximum 40 000 euro)
- 3 000 euro voor een tweedehandswagen (waarvan de oorspronkelijke cataloguswaarde niet meer dan 60 000 euro mag bedragen)
De toekenning van deze premie is uiteraard afhankelijk van verschillende voorwaarden. En natuurlijk draagt ook de LEZ (‘lage-emissiezone’) die in de steden Antwerpen en Gent werd geïntroduceerd, bij tot een versnelling van de transitie naar het e-autogebruik. De categorie en de euronorm van je voertuig bepalen of je al dan niet in een LEZ in mag rijden.
Het volledige grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is trouwens ook een LEZ. Als je voertuig niet voldoet aan de toegangscriteria voor de LEZ, kan je wel een dagpas kopen en toegang krijgen tot het gewest. Vanaf 2030 is het verboden om nog met een dieselwagen in Brussel te rijden en vanaf 2035 geldt er ook een verbod voor benzinewagens. Enkel elektrische voertuigen, wagens op waterstof of (waarschijnlijk) de wagens met een dagpas zullen dan mogen rondrijden in Brussel.
Wallonië heeft inmiddels een hervorming van de autofiscaliteit ingevoerd. Die moet op de eerste plaats kleine en elektrische wagens bevoordelen. Grotere en zwaardere auto’s worden via de BIV (Belasting op Inverkeerstelling) fiscaal benadeeld. Daarmee wordt op de eerste plaats de inschrijving van vervuilende auto’s ontmoedigd. Daarnaast is het voorzien dat het hele grondgebied van het Waalse Gewest vanaf 1 januari 2025 een LEZ wordt (datum te bevestigen).
Uitdaging 3: hoe ver kan je rijden met een elektrische auto?
De hamvraag die bij al die wettelijke maatregelen ontstaat, is natuurlijk of de batterijen en de laadinfrastructuur even snel mee evolueren. De actieradius of reikwijdte en het (kunnen) opladen van de batterij blijven dan ook een belangrijk aandachtspunt.
Hoe ver reikt de batterij?
De actieradius of reikwijdte van de batterij speelt een grote rol in de definitieve transitie naar een volledige elektrificatie van ons wagenpark. De meeste elektrische wagens halen vandaag de dag een reikwijdte van 200 tot 400 kilometer met een volledig opgeladen batterij en de laatste modellen overstijgen de 400 kilometer makkelijk. Als je weet dat 80% van de Vlamingen minder dan 50 km per dag rijdt, dan is de mogelijke angst voor een te beperkt rijbereik eigenlijk ongegrond. Want met een dergelijk gemiddelde kunnen de meeste e-autorijders makkelijk thuis of op het werk opladen.
Het enige probleem dat zich dan nog zou kunnen voordoen, is de mogelijkheid om zonder stroom te vallen tijdens een langere rit, bijvoorbeeld om op vakantie te gaan. De oplossing van dat probleem is afhankelijk van het aantal beschikbare laadpalen, zoals hieronder beschreven wordt. Maar lange ritten zijn steeds minder een probleem. Binnen de Europese Unie wordt er een steeds groter netwerk van laadpalen uitgebouwd en er komen ook steeds meer (ultra)snellaadpalen op de markt, zodat je pauzes tijdens het laden korter worden.
#Laadstress: ‘Help! Is er een laadpaal in de buurt?’
Met haar Green Deal streeft de Europese Unie naar klimaatneutraliteit tegen 2050. Een van de maatregelen van de Green Deal is de verplichting voor de lidstaten om tegen 2026 om de 60 kilometer laadstations met snellaadpalen voor wagens en bestelwagens op hun hoofdwegen te voorzien. De snellaadpalen moeten een laadcapaciteit van minstens 400 kW (kilowatt) hebben en tegen 2028 moet die zelfs opgetrokken worden naar 6800 kW. De verplichting geldt voor het TEN-T (het Trans-Europees Vervoersnetwerk), dat de belangrijkste transportwegen in de Europese Unie omvat. Daartoe behoren onder meer de E40 en de E19.
In Nederland staan er ondertussen meer dan een half miljoen laadpalen, in Frankrijk bijna 1,5 miljoen. In België zijn er op dit ogenblik ongeveer 150.000 laadpalen in totaal. De meeste laadpalen staan momenteel in Vlaanderen (bijna 30.000 publieke laadpalen in augustus 2023). Het Waalse Gewest wil in 2026 het aantal publieke laadpalen op zijn grondgebied verhogen naar 6.000.
Uitdaging 4: hoe snel is mijn batterij opgeladen?
De gouden regel bij elektrische voertuigen blijft goed voorbereiden. Het grote verschil met een auto op benzine of diesel is dat je rekening moet houden met het inplannen van laadstations en netwerken wanneer je een volgende roadtrip uitstippelt. Lang leve de apps en websites die je hierbij kunnen helpen. Soms voorzien die zelfs de stroomprijs en de locaties van snellaadpalen. Maar hou er rekening mee dat het opladen van elektrische auto’s nog altijd minder vanzelfsprekend is dan ‘snel even gaan tanken’.
De onderstaande tijden zijn indicatieve gemiddelden en zijn berekend op basis van het volledig laden van een helemaal lege batterij:
- opladen via het stopcontact (230 V): 8 tot 10 uur
- opladen met een thuislaadstation: 4 tot 6 uur
- snelladen via een snellaadpaal: 30 minuten
Uitdaging 5: minder geluidsoverlast (vloek of zegen?)
Elektrische wagens stoten niet alleen veel minder CO2 uit, ze hebben ook de unieke eigenschap dat je ze nauwelijks hoort. Ideaal voor mensen die aan snelwegen wonen. Maar wanneer je muisstil bent in een stad waar omgevingsgeluiden al genoeg voor afleiding zorgen, kan de veiligheid van fietsers, voetgangers en mensen met een (visuele beperking) in het gedrang komen.
Daarom geldt sinds 2019 een geluidseis voor alle nieuwe elektrische en hybride voertuigen. Die moeten voorzien zijn van een ‘Acoustic Vehicle Alerting System’ (AVAS). De algemene regel (want er zijn wel uitzonderingen): als je trager dan 20 km/u rijdt of achteruitrijdt, moet je auto een kunstmatig gel
Wil je weten of je door elektrisch te gaan rijden het milieu ook echt een handje helpt? Lees er alles over in ons artikel Elektrisch rijden: is het gras altijd groener aan de e-overkant? en bereken meteen hoe milieuvriendelijk je huidige auto is.