Elke dag vinden in België 27 woningbranden plaats. Hoewel veel mensen denken dat het hen niet zal overkomen, kan een brand in elke woning ontstaan. En ja, de keuken is een risicovolle plek. ‘Nochtans kan 90 procent van de woningbranden voorkomen worden.’
Jaarlijks verwerkt AXA ongeveer 60 000 verzekeringsclaims voor schade in en aan woningen. Het grootste deel daarvan is gelinkt aan storm- en waterschade, maar zo'n 1 500 claims gaan over branden. Eén op de tien van die branden maakt een woning zelfs onbewoonbaar.
De cijfers blijven al jaren stabiel, maar het risico op woningbrand wordt nog steeds onderschat. In totaal worden er in België jaarlijks nog steeds 10 000 woningbranden gerapporteerd, dat zijn er 27 per dag. In 2023 lieten minstens zestig mensen het leven bij een woningbrand. Minstens, want exacte cijfers zijn er niet.
Oorzaken van woningbrand
‘Er zijn vier belangrijke oorzaken van woningbranden’, zegt Audrey Amiot, COO van AXA Belgium. ‘Ten eerste het gebrekkige onderhoud van apparaten. Ten tweede verouderde elektrische installaties. Ten derde de overbelasting van het elektriciteitsnet, bijvoorbeeld door het gebruik van te veel verdeeldozen. En ten slotte slecht onderhouden of gebrekkig werkende schoorstenen.’
Daarnaast zijn er nog enorm veel woningen die niet aan de normen voor brandveiligheid voldoen. ‘De meeste slachtoffers vallen in oude en gebrekkig onderhouden woningen’, zegt Koen Maertens. Hij is directeur van Oscare, een nazorg- en onderzoekscentrum voor mensen met brandwonden en littekens. ‘Vaak gaat het om kwetsbare gezinnen of mensen die samen in een te kleine ruimte wonen.’
Ook het aantal oudere slachtoffers neemt toe door vergrijzing. ‘Ouder worden gaat vaker gepaard met onoplettendheid, een verminderde mobiliteit en een lagere reactiesnelheid', aldus Maertens.
Je hebt vandaag drie minuten om je huis te verlaten als het brandt. Vroeger was dat een kwartier. Dat is een gevolg van andere bouwmaterialen die we gebruiken.
Slimme gewoonten om woningbrand te voorkomen
Net zoals bij verkeersveiligheid is het bij brandveiligheid moeilijk om gewoontes te doorbreken. Preventieve maatregelen blijven echter de sleutel om levens te redden. Enkele tips om aan de slag te gaan:
- Laad geen apparaten of batterijen op als je niet thuis bent en zeker niet 's nachts. Haal opladers uit het stopcontact als je ze niet gebruikt, en zeker voor je gaat slapen. Als je slaapt, merk je brandgeuren niet op.
- Installeer meer rookmelders dan de minimale vereiste van één per bouwlaag. Vooral op plaatsen waar je geregeld toestellen oplaadt.
- Maak regelmatig de achterzijde van je toestellen schoon. Denk aan koelkast, vaatwasser, wasmachine en droogkast. Vergeet ook de binnenkant van de dampkap niet. Maak de droogkast na elk gebruik stof- en pluisvrij. Warmte, water en elektriciteit zijn altijd een riskante combinatie.
- Wees voorzichtig bij het blussen van branden in de keuken. In 99 procent van de gevallen is de boodschap 'eerst water, de rest komt later', maar niet bij een brandende frietketel. Gebruik dan een blusdeken of vochtige doek.
Keukenbrand als meest typische woningbrand
Ongeveer 10 procent van de woningbranden ontstaat in de keuken. ‘De keuken is niet alleen een plek met een hoger risico op brand, maar ook op snijwonden, valpartijen en brandwonden’, zegt Maertens.
‘De helft van de keukenbranden wordt veroorzaakt door de vlam in de pan, een kwart door defecte apparaten of kortsluiting, 5 procent door huisdieren – een kat die op de kookplaat loopt en het vuur aanzet – en de rest door onbekende redenen. Dagelijks zien we bij Oscare nieuwe slachtoffers. Een ouder die pasta afgiet terwijl een kind plots aan een been hangt: dat komt helaas te vaak voor.’
Belang van bewustwording bij de preventie van woningbrand
Preventie kan je beter samen doen dan alleen. Daarom zijn AXA en Oscare al meer dan tien jaar partners.
We willen het menselijke en financiële leed beperken en burgers ertoe aanzetten om hun gedrag aan te passen.
‘Daarom waarderen we initiatieven zoals de Fire Safety Truck van Oscare die door België reist', aldus nog Amiot. 'Die installatie simuleert een brand. Het gevoel van een met rook gevulde ruimte zorgt steeds weer voor een wow- en aha-effect.’
Ook AXA zet zich actief in om brandpreventie onder de aandacht te brengen. ‘We ondersteunen bijvoorbeeld de tv-serie Onder Vuur op VRT’, zegt Amiot. ‘Daarnaast delen we brandpreventiefilmpjes en verhalen van brandweerlieden op onze website en sociale media.’
’90 procent van de woningbranden kan voorkomen worden door preventieve maatregelen’, besluit Maertens. ‘Daarom is bewustwording zo cruciaal. Het gaat niet alleen om rookmelders of een blusdeken in huis hebben, maar ook om een verandering in hoe we omgaan met risico’s. Kleine, eenvoudige stappen kunnen een enorm verschil betekenen.’
Bezoek zeker de website van Oscare voor meer advies over brandpreventie.
In samenwerking met:
