Het vrouwelijke ondernemerschap in België is volop in beweging. De laatste jaren beginnen steeds meer vrouwen aan het avontuur van het ondernemerschap, geïnspireerd door de wens om hun eigen bedrijf te runnen en een belangrijke bijdrage te leveren aan onze economie. Maar ondanks deze positieve trend zijn er nog steeds hindernissen. In dit artikel verkennen we de uitdagingen en kansen voor het vrouwelijke ondernemerschap in België, naast de ondersteuning die beschikbaar is om onderneemsters op weg te helpen.
De evolutie van vrouwelijk ondernemerschap in België
Hoewel een grote meerderheid van de zelfstandigen in België een man is, tonen cijfers van de FOD Economie duidelijk aan dat vrouwen een steeds grotere rol spelen in het Belgische ondernemersweefsel. Tussen 2017 en 2022 steeg het aantal vrouwelijke zelfstandigen met 17,4%. Volgens de statistieken is ongeveer 35% van de zelfstandigen in België een vrouw.
De struikelblokken voor vrouwelijk ondernemerschap in België
Ondanks deze vooruitgang worden vrouwelijke ondernemers in België nog steeds geconfronteerd met specifieke uitdagingen. De belangrijkste obstakels zijn:
1. Moeilijke toegang tot financiering
Toegang tot financiering blijft een grote uitdaging voor veel vrouwelijke ondernemers. Vrouwelijke ondernemers hebben vaak te maken met onbewuste vooroordelen van investeerders of financiële instellingen, die hen als minder betrouwbaar of minder ambitieus zien dan hun mannelijke tegenhangers.
De FOD Economie wijst erop dat het percentage van aanvaarde leningen iets lager ligt voor vrouwelijke ondernemers (95%) dan voor mannelijke ondernemers (96%). Het mediaanbedrag van het toegekende krediet is ook lager voor vrouwelijke ondernemers (26 500 euro) dan voor mannen (31 253 euro).
2. Work-life balance
Een andere beperking die vooral vrouwelijke ondernemers treft, is het evenwicht tussen werk en privéleven. Hoewel deze moeilijkheid bij veel ondernemers voorkomt, worden vooral vrouwen erdoor getroffen vanwege de maatschappelijke verwachtingen in verband met hun rol in het gezin.
Volgens een studie van de Europese Unie is er nog steeds sprake van een ongelijke verdeling op het vlak van de zorgtaken in het gezin. Die worden voornamelijk door vrouwen op zich genomen. Deze dubbele rol van ondernemer en manager van het huishouden kan de ontwikkeling van hun bedrijf belemmeren en ertoe leiden dat ze hun professionele ambities terugschroeven.
3. Gebrek aan vrouwelijke rolmodellen
We vroegen Margot Wuillaume, een jonge onderneemster die in 2019 haar bedrijf eBloom lanceerde, naar de obstakels die ze heeft ondervonden:
“Een grote barrière is vaak de barrière die vrouwen zichzelf opleggen. Het feit dat er minder voorbeelden zijn van vrouwen die slagen in het ondernemerschap kan het onbereikbaar en ontmoedigend laten lijken. Er is dus soms een gebrek aan zelfvertrouwen door het gebrek aan rolmodellen, iets waar mannen minder vaak mee te maken hebben.”
Het gebrek aan vrouwelijke rolmodellen voor ondernemers in bepaalde sectoren maakt het moeilijker om de paden te ontdekken die men zou moeten volgen. Jonge vrouwen die een bedrijf willen starten, hebben soms moeite om mentoren of inspirerende voorbeelden in hun specifieke vakgebied te vinden, wat hun motivatie en zelfvertrouwen kan aantasten. Het gebrek aan rolmodellen kan ook in verband worden gebracht met de moeite die sommige vrouwelijke ondernemers hebben om zichzelf naar voren te schuiven en hun succes op te eisen. Toch kan elke vrouwelijke ondernemer anderen inspireren en aansporen om in hun voetsporen te treden.
Kansen voor vrouwelijke ondernemers in België
Gelukkig krijgt vrouwelijk ondernemerschap ook in België steeds meer steun. Een aantal ondernemersinitiatieven en organisaties ondersteunen vrouwelijke ondernemers actief. Mentorprogramma's, professionele netwerken en specifieke subsidies creëren een gunstiger klimaat voor vrouwen die ondernemer willen worden.
Er worden in België steeds meer netwerken en initiatieven opgestart die alleen voor vrouwen zijn, wat vrouwelijke ondernemers nieuwe kansen biedt. Ik ben bijvoorbeeld meermaals uitgenodigd om te spreken op conferenties of podcasts omdat ik een vrouw ben, om het vrouwelijke publiek te inspireren om te beginnen ondernemen.
Er bestaan verschillende programma's om vrouwen te ondersteunen bij hun ondernemersactiviteiten.
Hieronder sommen we enkele interessante ondersteuningsmogelijkheden voor vrouwelijke ondernemers op:
1. Verhoogde overheidssteun
De verschillende overheidsinstanties in België moedigen vrouwelijk ondernemerschap actief aan, omdat ze zich bewust zijn van de positieve impact die dat kan hebben op de economie. Er zijn tal van initiatieven gelanceerd om de oprichting van bedrijven door vrouwen te bevorderen.
Zo is er bijvoorbeeld Women in Business, een Brussels initiatief dat zich inzet voor de empowerment van vrouwelijke ondernemers en gratis opleidingen, persoonlijk advies en een uitgebreid ondersteuningsnetwerk aanbiedt.
2. De groei van netwerken van vrouwelijke ondernemers
Het aantal netwerken van vrouwelijke ondernemers neemt toe, wat de uitwisseling van ervaringen en best practices vergemakkelijkt. Deze netwerken bieden ook vormen van mentorschap aan, die essentieel zijn voor startende onderneemsters.
De Vereniging van Vrouwelijke Bedrijfsleiders (VVB) onderscheidt zich bijvoorbeeld door vrouwelijke ondernemers in contact te brengen met deskundigen en potentiële investeerders. Womade, een coworking space die zich enkel op vrouwen richt, brengt dan weer vrouwelijke ondernemers en freelancers samen, zodat ze elkaar kunnen ondersteunen.
3. Financiële steun
In België bestaan specifieke subsidies en leningen om vrouwelijk ondernemerschap aan te moedigen.
De projectoproep Women in Business bijvoorbeeld, een initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, wil vrouwelijk ondernemerschap versterken door financiële steun te verlenen aan Brusselse vrouwen die hun eigen zaak willen opstarten.
4. Opleidingen en begeleiding
Vrouwelijke ondernemers kunnen opleidingen en professioneel advies krijgen via organisaties zoals Job Yourself, dat ondernemers persoonlijke coaching biedt.
De Werkgroep ‘Samen sterker in ondernemen’ is een werkgroep van en voor vrouwelijke ondernemers waarin kennisdeling en feedbackmomenten centraal staan. Er worden ook ‘inspiratiesessies’ georganiseerd die worden ingevuld op basis van de persoonlijke behoeften van de onderneemsters.
5. Incubatoren en mentorprogramma's
Incubatoren zoals CoopCity en Greenlab bieden ondersteuning op maat en helpen vrouwelijke ondernemers om hun projecten in te passen in de juiste structuur. Deze programma’s bieden ook een mentorschap van experts in de sector, wat cruciaal kan zijn voor succes in de vroege stadia van de opstart van een bedrijf.
Verzekeringen voor onderneemsters in België
Een eigen bedrijf oprichten brengt risico’s met zich. Het is dan ook belangrijk om hierop te anticiperen door de juiste verzekeringen af te sluiten. Vrouwelijke ondernemers in België kunnen bijvoorbeeld een beroepsaansprakelijkheidsverzekering, een rechtsbijstandverzekering, een verzekering arbeidsongeschiktheid of een spaarformule voor een aanvullend pensioen afsluiten.
Vraag bijkomende informatie aan je verzekeringstussenpersoon, die je kan adviseren in functie van je professionele activiteit.
Slotsom: het groeiend aantal vrouwelijke ondernemers in België is een positieve trend die onze economie een boost geeft. Toch zijn er nog veel veranderingen nodig om ooit gendergelijkheid in het ondernemerschap te bereiken. Daarom is het belangrijk om vrouwelijk ondernemerschap te blijven promoten door vrouwen te steunen in hun ondernemerstraject en de obstakels die hun succes in de weg staan, weg te nemen.
