De zachte mobiliteit kent dubbel zoveel gebruikers als 5 jaar geleden, maar leidt ook tot ernstigere ongevallen. Wat is de reden voor de toename van het aantal arbeidswegongevallen? Tijdens de AXA Friday, onze jaarlijkse afspraak met onze klanten, namen we samen met verschillende experts de cijfers van deze risico’s onder de loep.
In 2023 kozen twee keer meer Belgen dan 5 jaar geleden voor de fiets als vervoermiddel. Bij 6 op de 10 verkeersongevallen is een fietser betrokken. De impact van de fiets op het risico voor arbeidswegongevallen is overduidelijk: fietsers vertegenwoordigen 1/5 van de schadegevallen en 1/4 van de dagen arbeidsongeschiktheid. Voor verzekeraar en preventiedeskundige AXA was het daarom hoog tijd om een dag te wijden aan veiligheid in het woon-werkverkeer.
Op vrijdag 4 oktober 2024 hadden 70 klanten van ons een afspraak op een stuk van het oude circuit van Nijvel voor een 360°-beleving: informatie, bewustmaking, preventie én praktische opleidingen aangevuld met de gecombineerde expertise van VIAS, het RACB Competence Center en AXA.
De weergoden waren ons weliswaar goedgezind die dag, maar op de piste hadden we het bewust laten regenen, want voor een remtest is een nat wegdek een must!
Arbeidsweg: verschuiving van de betekenis
Het is een feit: de nieuwe mobiliteit heeft steeds meer invloed op het aantal arbeidswegongevallen. Om dit beter te begrijpen, moeten we nagaan wat de term arbeidsweg nu eigenlijk betekent in het licht van de recente evoluties in de wetgeving.
- Moeten we de term ‘de normale weg tussen woon- en werkplaats’ in de strikte betekenis van het woord interpreteren? Waar begint die en waar eindigt die? En hoe zit het dan als we op verschillende plaatsen wonen?
- En wat met kleine omwegen die we maken bijvoorbeeld om onze kinderen naar school te brengen of om onze auto op een park & ride te zetten? Als we naar een opleiding gaan of een vergadering van de ondernemingsraad of een personeelsfeest bijwonen, is dat dan ook de arbeidsweg?
- Welke bewijselementen moeten we voorleggen bij een arbeidswegongeval?
Door de nieuwe zachte vervoermiddelen veranderen de risico's
De fiets scoort goed qua kosten-baten. Met de fiets naar het werk gaan is goed voor onze mentale en fysieke gezondheid en voor het milieu…. Toch zijn het helaas voornamelijk fietsers die betrokken zijn bij ernstige ongevallen. Aandachtspunten: de slechte staat van de wegen, tramsporen, te smalle fietspaden, straatmeubilair en begroeiing.
Speedpedelecs, elektrische fietsen, plooifietsen en bakfietsen zorgen voor een andere fietsbeleving en vragen dan ook om een aangepast rijgedrag, zoals ook is gebleken uit onze tests op het circuit.
Overdreven snelheid, auto’s, voetgangers en fietsers die ‘vechten om de rijweg’, geen helm dragen (die nochtans hoofdletsels met 75% vermindert), … het zijn maar enkele voorbeelden van risicogedrag.
En nog gevaarlijker: de step, de ‘beste manier’ om in het ziekenhuis te belanden. Steppers hebben namelijk minder last van het slechte wegdek of van een gevoel van instabiliteit, terwijl elektrische steps tot wel 25 km/u kunnen gaan.
Ook elektrische wagens, die zwaarder en impulsiever zijn, zijn betrokken partij: de overdaad aan afleidingen op de touchscreens die ze gebruiken als rijassistentie, is op dit vlak geen hulp.
(Nieuwe) rijrisico’s testen op het circuit
Elke deelnemer kreeg tijdens de rijtest de kans om vier rijproeven af te leggen, waaronder:
- noodremmen met de auto, hindernissen ontwijken, de auto onder controle houden bij ijzel of regen, gebruik van ABS en het electronic stability program
- test met de tolwagen: wie dit heeft meegemaakt, laat zich in de toekomst gegarandeerd niet meer afleiden door zijn smartphone
- promillebril: bootst na wat alcohol doet met ons gezichtsveld
- rijtest met een step, speedpedelec of elektrische fiets
- oefenen met de rijsimulator
- virtual reality om zelf het valse gevoel van veiligheid als voetganger te ervaren…
In een beveiligde omgeving konden de klanten aan den lijve ondervinden wat die risico's precies zijn. Vanuit AXA hopen we dat we hen daarmee hebben kunnen bewustmaken van het reële gevaar en van de nood om daar samen iets aan te doen.
