Ons wagenpark heeft de laatste jaren grondige veranderingen ondergaan, op de eerste plaats met de geleidelijke overgang van fossiele brandstoffen naar hybride voertuigen en de volledig elektrische auto. Maar ondertussen heeft ook artificiële intelligentie zijn intrede gedaan in de auto-industrie. Hoe ziet de auto van morgen eruit? We spraken met een expert op dit gebied, Bastien Van den Moortel, Press Relations Manager bij Mercedes Cars België-Luxemburg.
Naar goedkopere elektrische auto’s
Makkelijker betalen aan de laadpaal
Vanaf 13 april 2024 zal je in België je elektrische auto ook met je bankkaart kunnen opladen aan een nieuwe openbare snellaadpaal. Daarmee past ons land Europese wetgeving toe om voldoende laadinfrastructuur voor elektrische auto’s aan te bieden. Bankkaarten worden verplicht aan openbare laadpalen, maar voor bestaande laadpalen geldt die verplichting pas vanaf 2027.
“Dat is alvast een eerste belangrijke stap om het laden te vergemakkelijken”, zegt Bastien Van den Moortel, press relations manager voor Mercedes Cars België-Luxemburg. “Op die manier moet je niet meteen aangesloten zijn bij een specifieke laadkaartenprovider. Er zijn veel aanbieders van laadpassen en daarmee kan je doorgaans bij alle binnenlandse laadpalen terecht. Maar zodra je naar het buitenland gaat, is het een ander verhaal. In Frankrijk en Duitsland gebruikt men vaak een andere laadpas.”
De evolutie naar het betalen met bankkaarten betekent dus dat je niet langer afhankelijk zal zijn van de laadpassen en apps van één provider. Nu moet je in het buitenland op voorhand je route uitstippelen om telkens bij de juiste laadpaal te laden, maar die ‘laadstress’ zal afnemen als je gewoon met je bankkaart bij alle openbare laadpalen terechtkan.
Daling van de prijs van elektrische auto’s
Het aanbod elektrische auto’s neemt toe, maar dat aanbod blijft nog steeds behoorlijk duur: een elektrische auto is gemiddeld nog altijd iets duurder dan een wagen met een conventionele verbrandingsmotor op fossiele brandstoffen.
“In het hogere gamma is dat verschil iets minder groot, maar bij kleinere auto’s gaat het al snel over een verschil van € 10 000 tot € 15 000. Er zijn twee belangrijke factoren die dat prijsverschil verklaren: de prijs van de batterij en de schaal. De prijs van de batterij is in de loop der jaren al gezakt en de prognose is dat die nog verder zal zakken, omdat ook de grootte en het gewicht verder zullen afnemen. En ondertussen neemt de autonomie alleen maar toe. Een andere verklarende factor is de schaal of het aantal elektrische voertuigen: de komende jaren zullen gekenmerkt worden door een reusachtige schaalvergroting van de elektrische auto, waardoor niets in principe een prijsdaling in de weg staat.”
Bastien Van den Moortel (Press Relations Manager bij Mercedes Cars België-Luxemburg)
De actieradius van een elektrische auto
Thuis laden of op het werk
De meeste elektrische auto’s hebben vandaag een rijafstand of actieradius van 400 km. Stilaan wordt die opgebouwd naar 500 tot 600 km en daarmee moet je je in België nauwelijks zorgen maken. Bastien Van de Moortel: “Om in ons klein landje meer dan 400 km per dag te rijden moet je echt al je best doen. De volgende stap is dan de vraag hoe je moet laden. Als je een thuislader hebt, kom je al een heel eind ver. Een gemiddelde elektrische auto heeft een batterij van ongeveer 60 kW. Aan een stopcontact kan je 3,5 kW laden, maar in nieuwere huizen kan dat 7, 11 of zelfs 22 kW worden. Als je thuis al 11 kW kan laden, dan is je batterij dus na iets meer dan 5,5 uur helemaal opgeladen. Als je dat ’s avonds na je werk doet, is je batterij rond middernacht helemaal volgeladen. Je hebt thuis dus helemaal geen snellader nodig.”
Bij steeds meer bedrijven kan je ook op het werk laden en veel werkgevers bieden via een zogenaamde split-billing ook de mogelijkheid aan om thuis te laden op kosten van het bedrijf. “Het enige probleem dat dringend moet worden aangepakt, is het laden in de stad”, aldus Van de Moortel. “Daar kunnen mensen niet meteen een laadpaal plaatsen aan hun deur. In de stad heb je gewoonweg meer laadpunten nodig. Maar wie thuis een oprit heeft, kan een laadpaal makkelijk installeren.”
Onderweg laden: snelladen om de 60 km
Voor langere afstanden moet je onderweg wel kunnen rekenen op snellaadpalen. Als je bijvoorbeeld naar het zuiden van Frankrijk rijdt, zal je met een autonomie van 500 km één of twee keer kort moeten laden om op je bestemming te geraken. De EU heeft op dat vlak beslist dat er tegen 2026 op de hoofdwegen om de 60 km snellaadpalen moeten staan. In de toekomst zal de zogenaamde range anxiety – de stress om niet op onze bestemming te geraken bij langere trajecten – dus alleen maar afnemen. En dichter bij huis – rond de kerktoren of in de steden – zien we ook steeds meer openbare laadpalen. In augustus 2023 stond de teller voor het Vlaamse Gewest op bijna 30 000 publieke laadpalen. Het Waalse Gewest plant de installatie van 600 elektrische laadpunten tegen 2026.
Samenstelling van de batterij van elektrische auto’s
De meeste elektrische wagens rijden op dit ogenblik met een lithium-ionbatterij. Die is samengesteld uit materialen waarvan sommige niet overal ter wereld voorkomen, zoals lithium, nikkel en kobalt. Het is dan ook belangrijk dat die materialen wereldwijd op een verantwoorde manier ontgonnen worden. Maar ondertussen evolueert de nood aan die materialen. Op enkele jaren tijd is de samenstelling van de batterijen verbeterd. De verhoudingen van nikkel en kobalt zijn bijvoorbeeld veranderd.
Stilaan doet ook de solid state-batterij haar intrede. Die maakt nauwelijks gebruik van de zonet vermelde zeldzame grondstoffen. Daardoor is ze goedkoper, lichter en ook minder brandbaar.
De doorbraak van de zelfrijdende auto
Zelfrijdende auto met chauffeur
De zelfrijdende auto wordt ingedeeld in verschillende niveaus.
“Niveau 2 is al vrij goed ingeburgerd. Die gebruikt bijvoorbeeld een ACC (adaptive cruise control) met een doorgedreven ‘lane assist’, die je auto ook in scherpe bochten binnen de lijnen houdt. Niveau 3 gaat een stap verder: dat is al mogelijk in Duitsland en de VS, maar voorlopig niet in België op de openbare weg. De auto rijdt dan zelf, dus volledig autonoom. En juridisch gezien is het toegelaten om ondertussen iets anders te doen. Bijvoorbeeld naar een film kijken, je mails checken, een spelletje spelen… Maar je moet het stuur kunnen overnemen als het moet.”
Bastien Van den Moortel (Press Relations Manager bij Mercedes Cars België-Luxemburg)
“Om te vermijden dat een bestuurder zou indutten is bijvoorbeeld de kanteling van de autostoel van de bestuurder beperkt. Mocht dit wel gebeuren is er steeds een camera die de ogen monitort om indien nodig de bestuurder een signaal te geven. In Duitsland mag het momenteel in bepaalde omstandigheden gebruikt worden, zoals in files tegen een maximumsnelheid van 60 km/u. Volgend jaar wordt die snelheid opgetrokken naar 90 km/u. Voor de Brusselse ring is dat een perfecte snelheid. Een constante stop en go in de file wordt perfect opgevangen met niveau 3.”
“Niveau 3 en zelfs niveau 2 kunnen ervoor zorgen dat je in alle comfort en zonder ongelukken door de file geraakt. Geen enkele chauffeur is even attent als een computer. En niemand heeft sensoren die 500 meter ver signalen uitsturen. Stel dat iedereen met dat systeem in de files rijdt, dan ga je geen kopstaartaanrijdingen meer hebben.”
Bastien Van den Moortel (Press Relations Manager bij Mercedes Cars België-Luxemburg)
Vanuit een juridisch standpunt is een chauffeur in principe verantwoordelijk voor zijn auto. Maar zodra we in niveau 3 zijn, waarbij de auto de taken heeft overgenomen, is de autoconstructeur verantwoordelijk. Maar het wettelijk kader kan van land tot land verschillen: in Duitsland mag je bij niveau 3 je gsm checken en in de VS niet, maar naar een film kijken mag er dan weer wel.
Zelfrijdende auto zonder chauffeur
Niveau 4 wil zeggen dat je auto helemaal zelf rijdt zonder dat er zelfs een bestuurder in de auto zit. Dit niveau is ook al toegelaten in Duitsland.
“In de luchthaven van Stuttgart reserveer je via een app een parkeerplaats. Aan de slagboom wordt je nummerplaat herkend. Je rijdt de parkeergarage in, stapt uit je auto en stuurt hem naar een vooraf gereserveerde parkeerplaats door gewoon op je app te tikken. De geautomatiseerde parkeerservice heeft geen chauffeur nodig. Zodra je naar de terminal vertrokken bent, rijdt het voertuig zichzelf naar de toegewezen ruimte en parkeert het. Later keert het voertuig op precies dezelfde manier terug naar het ophaalpunt.”
Bastien Van den Moortel (Press Relations Manager bij Mercedes Cars België-Luxemburg)
Tot nu toe zijn er nog geen ongelukken gemeld. De systemen werken met hoogtechnologische gps-systemen, op de eerste plaats lidar-, radar- en camerasystemen. De drie systemen gaan elkaar altijd opvolgen en dubbelchecken. Niveau 4 wordt dus altijd ingedekt door een bijkomende veiligheid.
Slimme mobiliteit
Communicatie tussen de auto en de bestuurder
De zogenaamde ‘smart mobility’ of slimme mobiliteit linkt auto’s aan digitale toepassingen. Apps op onze smartphone maken het mogelijk om een connectie tot stand te brengen tussen de auto en de bestuurder. Zo kan je al enige tijd apps gebruiken waarmee je kan checken of je ramen en deuren nog open zijn of hoeveel brandstof je nog hebt. Je kan daarop vaak ook online services installeren, zoals Apple CarPlay. “Sommige apps hanteren zelfs begrenzingen”, voegt Van den Moortel eraan toe. “Zoonlief of dochterlief gaat met de auto naar Gent? Dan kan je een parameter instellen en een melding krijgen als die overtreden wordt. Het is een beetje Big Brother maar het biedt ook een vorm van veiligheid.”
En ook Chat GPT en andere tools die gebruikmaken van artificiële intelligentie (AI) zullen onze rijervaring in de toekomst veranderen. Verschillende automerken experimenteren volop met de mogelijkheid om vragen te laten beantwoorden door de boordcomputer, waardoor je de airco of je autozetel kan aanpassen. Via spraakopdrachten wordt het ook mogelijk om meteen een plekje in een restaurant te reserveren of een filmkaartje te kopen.
Communicatie tussen auto’s onderling
Daarnaast is er de communicatie tussen de auto’s. Als er een file of een melding van een ongeval is, geeft de auto dat aan. Dat is mogelijk door de input van verschillende rijhulpsystemen en navigatie-apps zoals Waze, die aan de hand van sensoren informatie verzamelen. Van den Moortel: “Stel dat er in een straat een stevige drempel ligt. De auto’s die al gepasseerd zijn, hebben die al opgemerkt via hun ophanging. Dan kan je via een navigatie-app daarvoor gewaarschuwd worden.”
“In de toekomst zullen ook verkeerslichten afgestemd zijn op elkaar én op de bestuurders die een kruispunt naderen. Als je app dan in verbinding staat met het verkeerslicht, kan het sneller groen worden voor jou.”
Communicatie met de bestuurder van een elektrische auto
Bestuurders van een elektrische auto kunnen gebruikmaken van steeds beter uitgeruste routeplanners. Die zoeken onder meer de meest efficiënte weg met de minst mogelijke files, maar geven vooral aan waar je kan laden, welke laadpalen er vrij zijn en op welke plekken je zal moeten laden. Van den Moortel: “De auto gaat daar rekening mee houden en gaat je bijvoorbeeld zeggen: tegen Bordeaux moet je 30 procent bijladen en dat komt neer op een stop van 20 minuten. En vervolgens ga je in het noorden van Spanje een tweede keer moeten laden. Dat geeft een gerust gemoed aan de bestuurder die zulke afstanden aflegt.”
De overgang naar een volledig elektrisch wagenpark is volop aan de gang in België. We hebben de belangrijkste uitdagingen van die transitie opgesomd in ons artikel ‘De grote sprong voorwaarts van het elektrisch rijden: gegarandeerd rijplezier of toch laadstress?’